Giriş: Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, ülkenin denizcilikte güçlü bir konuma gelmesini bir hedef olarak benimsemiş ve “Denizciliği, Türk’ün büyük ülküsü olarak düşünmeli ve onu az zamanda başarmalıyız” sözleriyle denizciliğe verdiği önemi ifade etmiştir. Atatürk, Türkiye’nin denizcilik alanında bağımsız, güçlü ve kendi ayakları üzerinde duran bir ülke olması gerektiğine inanıyordu. Bu vizyonla, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarından itibaren denizciliğe yatırım yapılmasını sağlamış ve denizcilik alanında önemli adımlar atmıştır. Aşağıda Atatürk’ün denizciliğe bakışı, gerçekleştirdiği projeler ve denizcilik alanındaki yeniliklere dair detayları bulabilirsiniz.
Atatürk’ün Denizciliğe Verdiği Önem
Atatürk, denizciliğin yalnızca askeri bir güç olarak değil, aynı zamanda bir ekonomik güç olarak da büyük önem taşıdığına inanıyordu. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte başlattığı kalkınma hamlelerinde, denizciliği her zaman ön planda tutmuştur. Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olduğunu ve bu stratejik konumun Türkiye’yi denizcilik alanında güçlü bir ülke yapabileceğini düşünüyordu. Denizciliğin, bağımsızlığın ve ekonomik kalkınmanın ayrılmaz bir parçası olduğuna inanan Atatürk, modern Türkiye’nin güçlü bir denizcilik altyapısına sahip olması gerektiğini savunmuştur.
Atatürk’ün denizciliğe verdiği önem, Türk milletinin bağımsızlığına ve refahına verdiği önemle doğrudan bağlantılıydı. O, denizciliğin geliştirilmesinin sadece askeri açıdan değil, ticaret, sanayi, turizm gibi alanlarda da ülkeye büyük katkılar sağlayacağına inanıyordu.
Atatürk Döneminde Denizcilik Alanında Yapılan Yenilikler
Atatürk, denizcilik alanında bir dizi önemli yenilik ve reform gerçekleştirmiştir. Bu yenilikler, Türk denizciliğinin modernleşmesini sağlamış ve denizcilik alanında Türkiye’nin kendi kendine yeterli bir ülke olmasına katkıda bulunmuştur. İşte Atatürk döneminde denizcilik alanında yapılan bazı önemli yenilikler:
1. Deniz Kuvvetlerinin Güçlendirilmesi
Atatürk, Türkiye’nin deniz güvenliğini sağlamak için modern ve güçlü bir Deniz Kuvvetleri oluşturmanın gerekliliğine inanıyordu. Cumhuriyet’in ilanından sonra, Türk Deniz Kuvvetleri’ni yeniden yapılandırmış ve bu kuvvetin modern silahlar ve gemilerle donatılmasını sağlamıştır. Atatürk, Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması nedeniyle, güçlü bir donanmanın ülke savunması için hayati önem taşıdığını düşünüyordu.
- Deniz Harp Okulu’nun Yeniden Yapılandırılması: Atatürk döneminde, donanmanın eğitimi ve modernizasyonu için Deniz Harp Okulu’nda köklü reformlar yapılmış, eğitim seviyesinin yükseltilmesi sağlanmıştır.
- Denizaltıların ve Modern Gemilerin Alımı: Atatürk, donanmayı güçlendirmek amacıyla modern denizaltılar ve savaş gemileri satın alınmasına öncülük etmiştir.
2. Ticaret Filosu ve Deniz Taşımacılığının Geliştirilmesi
Atatürk, Türkiye’nin kendi ticaret filosuna sahip olması gerektiğini savunmuş ve deniz ticaretinin ülke ekonomisi için önemini vurgulamıştır. Bu doğrultuda, Türkiye’nin deniz ticaret filosu kurması için devlet destekli yatırımlar yapılmıştır. Deniz ticaretinin gelişmesi için yeni gemiler satın alınmış ve deniz taşımacılığına yönelik yasal düzenlemeler yapılmıştır.
- Türk Deniz Ticaret Filosunun Kurulması: Türkiye’nin deniz ticaret filosunu güçlendirmek amacıyla yeni gemiler alınmış ve Türk ticaret filosu kurularak yurtiçi ve yurtdışı deniz taşımacılığı yapılmaya başlanmıştır.
- Liman ve Rıhtımların Modernizasyonu: Deniz ticaretinin gelişmesi için birçok liman ve rıhtım yenilenmiş ve modernize edilmiştir. Bu sayede, ithalat ve ihracat hızlanmış ve deniz ticareti güçlenmiştir.
3. Denizcilik Eğitimine Verilen Önem
Atatürk, denizcilik alanında yetişmiş insan gücünün önemini biliyordu ve bu nedenle denizcilik eğitimine büyük önem verdi. Denizcilik alanında eğitim veren kurumların kurulmasını destekledi ve denizcilik eğitimine yönelik okulların sayısını artırdı. Bu okullarda hem donanma hem de ticari denizcilik alanında eğitim alan gençler yetiştirildi.
- Denizcilik Okullarının Açılması: Türkiye’nin denizcilikte söz sahibi olması için denizcilik okulları açılmış ve gençlerin bu alanda eğitim alması sağlanmıştır.
- Yabancı Uzmanların Görevlendirilmesi: Denizcilik eğitiminde eksiklikleri gidermek için yabancı uzmanlar getirilmiş ve bu uzmanlar aracılığıyla modern denizcilik eğitimi verilmiştir.
4. “Kabotaj Kanunu”nun Kabul Edilmesi
Kabotaj Kanunu, Atatürk’ün denizcilik alanındaki en önemli adımlarından biridir. 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu ile Türk karasularında taşımacılık yapma hakkı sadece Türk vatandaşlarına tanınmıştır. Bu yasa ile birlikte, Türkiye’nin kendi sularında deniz taşımacılığını ve ticaretini kendi imkanlarıyla yapması sağlanmıştır.
- Deniz Taşımacılığında Bağımsızlık: Türk karasularında deniz ticareti yapma hakkı yalnızca Türk vatandaşlarına verilmiş, böylece deniz taşımacılığında yabancı tekellerin önüne geçilmiştir.
- Kabotaj Bayramı: Kabotaj Kanunu’nun kabul edildiği 1 Temmuz günü, her yıl “Denizcilik ve Kabotaj Bayramı” olarak kutlanmakta ve denizcilik alanındaki bağımsızlığın simgesi olarak anılmaktadır.
Atatürk’ün Denizciliğe Verdiği Önemli Sözler
Atatürk’ün denizciliğe verdiği önemi vurgulayan birçok sözü bulunmaktadır. Bu sözler, denizciliğin Türkiye’nin gelişimi için ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu ortaya koymaktadır. İşte Atatürk’ün denizcilikle ilgili bazı önemli sözleri:
- “Denizciliği Türk’ün büyük ülküsü olarak düşünmeli ve onu az zamanda başarmalıyız.” – Atatürk, bu sözüyle denizciliğin Türkiye için ulaşılması gereken büyük bir hedef olduğunu vurgulamaktadır.
- “Milletimizi denizciliğe yöneltmeli ve kendimizi en kısa zamanda denizciliği bilen milletler arasında bulmalıyız.” – Bu sözüyle Atatürk, Türk milletinin denizciliği benimsemesi ve bu alanda gelişmesi gerektiğini ifade etmiştir.
Sonuç
Atatürk’ün denizcilik vizyonu, Türkiye’nin denizcilikte kendi kendine yeten, güçlü ve bağımsız bir ülke olması hedefini taşır. Cumhuriyet’in ilanından itibaren denizcilik alanında yapılan reformlar, Türkiye’nin denizcilik sektöründe hızla gelişmesini sağlamış ve bu alanı stratejik bir öncelik haline getirmiştir. Atatürk, denizciliği yalnızca askeri açıdan değil, ekonomik bağımsızlık ve kalkınma açısından da hayati görmüştür. Kabotaj Kanunu, denizcilik eğitimi ve donanmanın modernizasyonu gibi yenilikler, Atatürk’ün denizcilik alanındaki vizyonunu somutlaştırmıştır. Bugün Türkiye, bu vizyon doğrultusunda denizcilikte güçlü adımlar atmaya devam etmektedir.